Een ‘rokerig’ avontuur

Afgelopen vrijdag zat ik te trillen op een koud ijzeren bankje bij de bushalte waar ik wachtte op mijn bus naar Salobreña voor mijn keramiek les. Het was geen aardbeving maar een deftig uitziende Spaanse dame. Met snelle bewegingen schudde ze nerveus haar onderbeen heen en weer waardoor de ijzeren bank meetrilde. Mijn fantasie nam haar mee naar een tandarts bezoek en vervolgens naar een afspraak met haar minnaar om hem te vertellen dat ze hem ging verlaten, maar ik werd al snel afgeleid door het vrolijke voorjaars geluid van migrerende vogels in de hoge bomen op de kleine rotonde vlak voor de bushalte. Het was 22 januari en dit vrolijke gekwetter van de vogels was eigenlijk nogal zorgwekkend. Een veel te milde winter, met veel te weinig regen heeft de flora en fauna in verwarring gebracht. Maar veel tijd om daar over na te denken had ik niet want de bus kwam eraan en ik bereidde mezelf voor op mijn min of meer wekelijkse discussie met een bus chauffeur aangezien ik moet uitstappen bij een bushalte die weinig bekend is. Het helpt niet dat er vrijwel iedere week een andere chauffeur is. Als ik mijn bestemming noem is de eerste reactie van de chauffeurs “daar stop ik niet”. Dan moet ik aandringen en uitleggen waar het is en noem de naam van een bekende winkel bij de halte, meestal werkt dit, maar dit keer niet. De buschauffeur was het niet met me eens en beweerde dat deze halte niet bestond. Ik was me bewust van een groeiende rij wachtenden achter me, maar ik bleef kalm en vriendelijk en vertelde hem dat ik elke week werd meegenomen en dat hij de halte kon checken op zijn digitale ticket automaat. Met tegenzin typte hij mijn bestemming en zei dat ik plaats kon nemen. Ik ging zitten op een van de smoezelige stoelen en las het bordje op de stoel voor me "fasten seat belts", een herinnering aan de internationale reizen van deze nu lokale bussen. De veiligheidsgordels waren er niet meer en niemand, behalve ik, scheen zich druk te maken dat een half uur durende reis, en voor sommigen nog langer, over een bochtige weg langs vaak zeer diepe ravijnen, met, dat moet gezegd worden, adembenemend mooie uitzichten, een goede reden is voor een veiligheidsgordel. Ik deed een schietgebedje en stuurde wit licht naar de norse bestuurder zodat hij me veilig naar mijn bestemming zou brengen. Het werkte en opgewekt, maar wat zenuwachtig, liep ik de keramiek klas binnen. Het was een speciale dag. In Nederland heb ik een aardig aantal jaren keramiek gedaan, maar niet veel geëxperimenteerd met glazuren en met name de Raku techniek had ik nog nooit gedaan. In mijn meer dan 12 jaar in Spanje was keramiek geen onderdeel van mijn leven als kunstenaar, maar ik had weer zin om het op te pakken en ook om meer technieken te leren. De klas vindt plaats in een piepklein dorp in een gebouw van de gemeente. We zijn een gemengde groep, (Engels en Spaans, en ik ben de enige Nederlander) met zowel beginners als professionele kunstenaars. Het was mijn allereerste Raku keramiek ervaring.

Ik kwam goed voorbereid met een serieus masker want ik kreeg te horen dat het een rokerige gebeurtenis zou worden. De leraar is een hippe, lieve, bodybuilder die van mannen houdt en die meestal 4 eieren zonder eierdooier uit een tupperware doosje consumeert tijdens de les. Gewoonlijk gaat hij schaarsgekleed in een korte broek en hemd, zomer en winter, maar deze keer had hij zich in een bijzonder licht ontvlambare sportbroek gehesen, iets wat mij zorgen baarde. Hij had de oven al eerder die dag gevuld met de met raku glazuur beschilderde keramische werken en aangestoken. Na de les, toen de meeste keramisten weer naar huis waren, werd de oven geopend. Het was een interessant spektakel. De roodgloeiende beelden werden uit de oven gehaald met een grote ijzeren tang en gelijk in een oud olievat, gevuld met zaagsel, gestopt. Direct nadat een werkstuk in het vat werd gedaan strooiden we een paar handen vol met zaagsel in de ton waarna het volgende beeldje werd toegevoegd. Zodra alle keramische werken in het olievat zaten werd de rest van het vat gevuld met nog meer zaagsel, wat uiteraard gelijk vlamvatte. De deksel ging snel op de ton met daar overheen een natte doek. Een enorme rookwolk was het gevolg en ik was dankbaar voor mijn masker. We zorgden ervoor dat we op veilige afstand stonden. Ongeveer 15 minuten later werden de beelden weer één voor één uit het olievat gehaald en direkt in een grote teil met koud water ondergedompeld.

Daarna werden de beeldjes onder de stromende kraan met een schuursponsje schoon geschrobt. Het eindresultaat was werkelijk alle moeite waard. Het glazuur was een mengelmoes van paars, blauw en koper met zilverachtige en turquoise tinten en deed me denken aan een olievlek op een laag water. De kleuren waren beter dan ik had gehoopt. Het was een magisch moment.

Mijn haar, mijn huid en mijn kleding roken sterk naar verbrand hout, maar dat deed er niet toe. Met mijn beelden veilig in een sjaal en bubblewrap gewikkeld ging ik voldaan terug naar huis. Het was een bijzonder avontuur geweest. Drie dagen later lag ik te trillen in mijn bed, er lag geen Spaanse dame naast me. Het was een aardbeving in de buurt van Málaga...6.3 op de schaal van Richter!

Als je graag mijn verhalen leest en op de hoogte wilt worden gehouden wanneer een nieuwe blog wordt toegevoegd, kunt je je abonneren op mijn nieuwsbrief:

Subscribe to my newsletter with blog information

Het laatste hoofdstuk … een nieuw hoofdstuk!

Het laatste hoofdstuk is goedgekeurd en dit betekent het einde van een jaar vol interviews, verhalen schrijven en bijschaven voor mijn nieuwe boek ‘La Herradura Reflections’. Een boek dat ik al een aantal jaren wilde schrijven, al weet ik niet goed waarom. Dit mag vreemd lijken, maar ik voelde slechts een sterke aandrang, een aandrang geboren uit nieuwsgierigheid en irritatie. Ik was nieuwsgierig en geïrriteerd over het feit dat zoveel interessante culturele evenementen plaatsvinden in het dorp waar ik nu woon, La Herradura, en dat ik er altijd pas een dag later over hoorde of iets over las. Waarom wist ik niet dat er een fantastische flamenco show plaatsvond op het plein in het dorp; waarom had ik de opening van die interessante expositie gemist? Waarom wist ik niets van de live jazz muziek in een cafe in het dorp of het Blues festival in het kasteel? Voor een deel had dit natuurlijk iets te maken met mijn eigen onwetendheid want de meeste evenementen werden wel bekend gemaakt via A3 posters op verschillende plekken in het dorp en sommige grotere evenementen zelfs via een spandoek wapperend in de wind tussen twee palmbomen op het strand. Ik moet toegeven dat ik meestal te druk ben met het verzinnen van een nieuw verhaal, het me herinneren van een avontuur, het herhalen van dingen waar ik me zorgen over maak en denken aan mijn boodschappenlijstje terwijl ik door het dorp loop, me totaal niet bewust van de posters en spandoeken. Maar wie waren deze kunstenaars die hun weg naar dit dorp hadden gevonden en wat inspireerde hen? Ik kende mijn eigen artistieke verhaal van toeval of mijn lot, afhankelijk van hoe iemand in de wereld staat, maar hoe zat dit met hun verhalen? Ik wilde dat weten en een idee was geboren. Ik zou een boek schrijven. Ik creëerde een vragenlijst met 24 vragen en nam contact op met enkele bevriende kunstenaars. Mijn lijst met namen van kunstenaars, zoals schrijvers, dansers, muzikanten, zangers en schilders was zo lang dat ik wat voorwaarden moest stellen. Ik besloot dat alle niet-spaanse kunstenaars of in La Herradura dienden te wonen of er tenminste langere periodes per jaar verbleven en ook dat ze min of meer full-time kunstenaars moesten zijn, dus geen baan naast de kunst. Spaanse kunstenaars dienden of in het dorp te wonen of er een huis of een atelier te hebben. Tijdens de interviews werd de opzet van mijn boek me ook duidelijk. Ik wilde de fascinerende geschiedenis en evolutie van het dorp delen en enkele interessante figuren uit het dorp een stem geven. Ik wilde in ieder verhaal een beschrijving geven van een specifieke plek of attractie in het dorp, daarmee de lezer meenemen op een wandeling door de straten en de bergen, maar ook een idee geven van wat er gebeurt in het brein van de kunstenaar. Ik had geen idee wat ik me op de hals haalde. Het was niet de eerste maal dat ik een boek in een soortgelijke stijl had geschreven; het interviewen van mensen en hun ervaringen verwoorden in levendige korte verhalen in de eerste of derde persoon. Voor mijn boek Cheers interviewde ik partners, kinderen en vrienden van mensen met een alcoholverslaving, maar ook alcoholisten en medewerkers uit de verslavingszorg om de menselijke kant van dit zo wijdverbreide probleem te tonen en om mensen die met alcoholisme te maken krijgen te helpen een weg uit hun situatie van isolatie en onmacht te vinden. Alle geïnterviewden hebben hun verhaal gelezen en goedgekeurd vóór de uitgave, maar iedereen bleef anoniem. Ik schreef en publiceerde het boek in een periode van vijf maanden. Het La Herradura boek is een ander verhaal, mogelijk omdat de verhalen niet anoniem zijn, maar het was een bijzondere ‘reis’. De meeste interviews vonden plaats in de privacy van mijn woonkamer en ik twijfel er niet aan dat het komen en gaan van voornamelijk mannen in allerlei soorten, maten en leeftijden, die ik aan de voordeur ontmoette en binnenvroeg terwijl mijn eigen man op zijn werk was, de nodige vraagtekens zette en een welkome roddel was voor de huisvrouwen in de buurt. Het was voor mij een eerste ontmoeting met de meeste kunstenaars ik vond het fascinerend om naar hun redenen om naar La Herradura te komen te luisteren. Ze vertelden over hoe ze het hadden ontdekt, waarom ze besloten om er te blijven en hoe het dorp hen inspireerde. Ik voelde me geïnspireerd door hun verhalen en was verbaasd over de interessante informatie die ik verzamelde over bijvoorbeeld de zo bekende flamenco dans en muziek, archeologie en veel meer. De verhalen schreven zichzelf en behalve wat kleine wijzigingen waren de meeste kunstenaars blij met hun verhaal. Ik had het gevoel dat ik lekker op dreef was. Ik schrijf mijn boeken in het Engels en had besloten dat dit La Herradura boek ook een spaanse versie nodig had aangezien het vertelt over een spaans dorpje, dus iedere keer wanneer ik een verhaal klaar had ging het naar mijn vertaalster. Ik prijs me gelukkig dat ik een tweetalige vertaalster vond die bereid was om de vertaling te verzorgen in ruil voor één van mijn grotere schilderijen. Gedurende het jaar dat ik aan mijn boek heb gewerkt had ik geen inkomen en ik heb ook geen budget voor vertalers of proeflezers. Ik ben dankbaar dat mijn vertaler en proeflezers mijn kunst zo mooi vinden dat ze het werk willen doen, en het is veel werk, in ruil voor één van mijn schilderijen in plaats van geld. Na de vertaling en een snelle check door het nichtje van mijn man gingen de verhalen naar de kunstenaar in kwestie voor goedkeuring. De betekenis van het woordje mañana werd me meer dan duidelijk. Ik ben weliswaar Nederlands van nationaliteit, maar nu ik al meer dan zestien jaar niet meer in Nederland woon beschouw ik mezelf allang niet meer als typisch Nederlands, echter, punctualiteit en afspraken nakomen zit behoorlijk in mijn systeem. Als het al voorkomt dat ik wat onachtzaam ben en me niet aan een afspraak kan houden dan voel ik me slecht en beschaamd. Ik vind het ook niet prettig om mensen lastig te vallen en het feit dat ik sommige kunstenaars meerdere keren eraan moest herinneren om hun verhalen te controleren en met eventuele opmerkingen te retourneren maakte dat ik me bijzonder ongemakkelijk voelde. Het was me wel duidelijk dat de meeste van hen zich hier totaal niet van bewust waren, het was de mañana mentaliteit... wat vandaag niet gebeurd, gebeurd morgen wel, en ze waren vriendelijk en complimenteus over mijn representatie van hun verhaal, maar er waren ook momenten dat ik het gevoel had op eieren te moeten lopen en mijn Dutch direct, zoals de Engelsen het noemen als je zegt wat je op je hart hebt, moest ik tot een absoluut minimum beperken om sommige egos tevreden te houden. Dit hoofdstuk is nu gesloten en ik kan me ontspannen. Het voelt fantastisch dat het laatste verhaal is gecontroleerd en goedgekeurd en nu in handen is van mijn Engelse en Spaanse proeflezers die zorgen voor de laatste grammaticale check voordat de beide versies kunnen worden voorbereid voor de drukker. Een nieuw hoofdstuk kan beginnen, een hoofdstuk van mensen op de hoogte brengen, van het boek naar de lezer krijgen en vooral ook loslaten, want mijn volgende boek begint al vorm aan te nemen in mijn hoofd als ik door de straten van La Herradura loop, me totaal niet bewust van de posters en spandoeken die een interessant cultureel evenement aanprijzen.

Als je op de hoogte wilt worden gehouden voor wat betreft La Herradura Reflections en mijn kunst kun je me volgen op Facebook:
https://www.facebook.com/RenartsBookWorld/ /
Alle boeken die ik tot nu toe heb uitgegeven zijn te koop op amazon.

en/of je inschrijven voor mijn nieuwsbrief (is wel in het Engels), met bloginformatie:

Subscribe to my newsletter with blog information

mijn laatste nieuwsbrief lezen (is wel in het Engels): http://renatevannijen.com/Newsletter0216.pdf

Kerst, maar dan anders

In onze familie waren we nooit zo traditioneel en er waren geen verplichtingen. Het was wel gebruikelijk dat ik één van de kerstdagen bij mijn ouders doorbracht, maar meestal bracht ik de dagen door werkend aan een schilderij of met een vriendin. Elkaar cadeautjes geven was niet gebruikelijk. Toen ontmoette ik mijn Engelse partner, inmiddels mijn ex-partner, en kerst kreeg een geheel andere betekenis. Het werd een traditie met een feestelijk opgetuigde kerstboom. Weken voor de kerst kochten we kleine cadeautjes voor elkaar die we mooi inpakten voor onder de boom. 1e kerstdag werden deze het ontbijt geopend, altijd een heel speciaal moment. Mijn partner, een uitstekende kok, bereidde het eten, inclusief kalkoen met drie of vier groenten, ovengebakken krokante aardappels en de min of meer verplichtte Yorkshire pudding, een soort pannenkoekenbeslag op een ovenplaat of schaal ingesmeerd met zonnebloemolie in de oven gebakken. Daar zat ik dan met een gek, felgekleurd papieren puntmutsje op mijn hoofd, ook een Engelse traditie, en een zogenaamde Christmas cracker in mijn hand
waar we dan beiden aan trokken zodat hij kapotging met een knalletje en er een flauw cadeautje tevoorschijn kwam, bijvoorbeeld een mini kaartendek, een mini nietmachine, mini wasknijpers ... 2e Kerstdag werden de restjes van de kerstmaaltijd grof geprakt en opgewarmd in een beetje boter totdat er een krokant laagje ontstond, de voor Engelsen zo bekende bubble and squeak. Persoonlijk vind ik dit nog lekkerder dan de hoofd-kerst-maaltijd. Na een paar jaar in Nederland te hebben gewoond, vertrokken we naar Spanje. Onze kersttraditie werd voortgezet maar nu stond er een kleine plastic kerstboom in de hoek van de kamer opgetooid met goedkope kerstballen lichtjes. We hadden Engelse televisie in Spanje en brachten de avonden door vóór de televisie genietend Engelse stand up comedians of detective series. In de Spaanse straten was de kerstdecoratie in winkels minder aanwezig dan in Nederland en zeker minder dan in Engeland, maar een grote kerstboom op het plein en mooie kerstverlichting in de straten bracht ons zeker in kerstsfeer. Een dagtrip naar Malaga om de in Spanje zeer geprezen kerstverlichting te bewonderen stond ieder jaar op het menu. Kerst met mijn Engelse partner voelde altijd als echt kerst, maar hij werd mijn ex en enkele jaren later trouwde ik een Spaanse man en kreeg er gelijk een hele familie bij. We wonen in La Herradura, een klein kustdorpje in de Costa Tropical, aan een patio waar ook zijn tweelingzus, zijn moeder, zijn oudste zus en een nicht wonen. Kerst kreeg opnieuw een geheel andere betekenis toen ik de familietradities leerde kennen.

Inmiddels ben ik al twaalf jaar een inwoner van Spanje, maar iets wat ik al die tijd niet heb kunnen begrijpen is waarom vrij veel Spanjaarden in Zuid Spanje niet aan verwarming doen en mijn ‘nieuwe familie’ is geen uitzondering. Ik hoor je denken... Costa Tropical, Zuid Spanje? “Het is maar een paar maanden koud” zegt mijn schoonzus. Ik weet wel beter, tja overdag, ook in de wintermaanden loopt de temperatuur vaker dan niet op tot boven de 20 graden, maar de nachten wordt het frisjes en als er een zeewind is kan het behoorlijk koud worden en het is meestal rond de 10 graden. De meeste oudere huizen zijn erop gebouwd om de zon buiten te houden, dus ook in de winter. Ons huis is daarvan een voorbeeld, we krijgen nooit zon! In de zomer is dit bijzonder prettig, maar in de winter worden de huizen erg koud. Ook al is het rond de twintig graden overdag, die warmte dringt niet meer door de dikke muren en de huizen zijn dus kouder binnen dan buiten. Truien, en vele lagen kleding worden uit de kast gehaald en velen dragen dan een ochtendjas over die lagen. Ook mijn schoonzussen en schoonmoeder. Veel gezinnen hebben een ronde eettafel met een tafelkleed tot op de grond en onder de tafel zit een rond kacheltje, of elektrisch of met een gasfles om de koude uit de botten te verwijderen. Droge huid met pijnlijke scheurtjes en een rode lopende neus lijkt hun niet te deren. Mijn spaanse familie is ook hier geen uitzondering. Mijn schoonmoeder, een kleine, een door ouderdom inmiddels flink gekrompen, ontzettend grappige en mentaal sterke 84 jarige vrouw, kan bijna niet lopen als ze de patio opwandelt in haar vier of vijf lagen jumpers en broeken met ochtendjas, om in de zon te zitten, zoals ze zelf zegt om haar ijskoude benen op te warmen. Ze gebruikt de verwarming onder de tafel alleen bij uitzondering, want ze is gewend aan een leven lang alles opzij leggen voor de kinderen, en niets voor zichzelf te houden, zelfs niet een beetje warmte... ze zou het niet anders willen en de december feestdagen maken daarin geen verschil. Spanje heeft geen tweede kerstdag en alleen kerstavond en kerstdag worden gevierd, samen met de familie. De familie van Miguel, mijn man, genieten het kerstdiner op kerstavond en de lunch op kerstdag samen en de spaanse traditie is garnalen, een heleboel garnalen en zo groot mogelijk, weinig bijgerechten en een keuze in verschillende zelfgemaakte taarten als toetje. Een gezellige sfeer creëren is niet iets waar ze mee bezig zijn. Ze doen niet aan een kerstboom of kerstversiering. Met een beetje geluk krijg je een plekje aan de ronde tafel met de verwarming eronder, de rest zit met dikke truien en vaak met de jas aan aan tafel. Dit mag de pret niet drukken en de garnalen en toetjes worden gulzig naar binnen gewerkt. Direct na het eten gaat iedereen weg, er is geen gewoonte om de rest van kerstavond of kerstdag samen door te brengen. Nadat ik drie van deze kerstfeesten heb mogen meemaken stelde ik voor om de familie traditie te breken. We wonen sinds 1,5 jaar in een gerenoveerd huis met een fantastische pellet-kachel met levende vlammen en heerlijke warmte wat een serieuze conditie van mij was om met mijn spaanse liefde te trouwen en samen in het huis te gaan wonen. Het kostte me wat overtuiging, maar nu is hij me dankbaar. Het huis is altijd aangenaam warm terwijl we de kachel slechts een paar uurtjes aanhebben iedere avond, dat is al genoeg. Kerstavond wordt nu bij ons gevierd, met een plastic kerstboom in de hoek van de kamer en kaarsjes op de tafel. Geen jassen aan en geen lopende neuzen en een hoop koken voor mij, maar dat is gelukkig mijn hobby. De visite brengt de toetjes mee, dus dat scheelt weer. De kerstlunch de volgende dag is nog steeds garnalen met de restjes van de maaltijd van kerstavond. En Oudejaarsavond? Volgens familietraditie brengen we die door in het huis van weer een andere zuster, in haar bijzonder koude huis. Ze heeft wel een grote open haard, maar die gebruikt ze nooit, ook niet met oud en nieuw. We zitten allemaal met de jas aan, een televisie in de hoek van de grote kamer staat aan, net iets te hard, met drukke praatprogrammas afgewisseld met muziek. De familie haalt herinneringen op aan grappige voorvallen uit het verleden en de maaltijd bestaat alweer uit garnalen, wat bijgerechten zoals een aardappelsalade, oven gebakken aardappels en zelfgemaakt aioli. Een grote ham gebraden in de oven is het belangrijkste gerecht, maar na het zien van teveel schattige biggetjes, koeien die willen worden geknuffeld en lammetjes, door veganisten gered van de slachtbank, die vrolijk rondhuppelen met een kleurig gebreid jasje aan op Facebook kan ik geen vlees meer eten, zelfs geen plakje salami. Om 12 uur proppen we allemaal 12 druiven in onze mond op de klokslagen van de laatste 12 seconden van het oude jaar. Na wat omhelzingen en beste wensen kusjes gaat iedereen weer weg … meestal naar huis, wij ook, om de vermoeidheid van een stressvolle kersttijd achter ons te laten en met het goede voornemen om dit nooit meer te doen! Maar zoals dat gaat met goede voornemens…!

Wil je op de hoogte worden gehouden van al mijn bezigheden, volg me dan op Facebook: https://www.facebook.com/RenartsBookWorld/